Agressie, wat doet het met je?

Agressie, wat doet het met je?

Wat doet het met je?

Meer dan 40 jaar ervaring in de martial arts; 27 jaar ervaring in les geven en coachen; 1 doel; iedereen mentaal sterk en fysiek weerbaar te maken. Bruce Lee meets Anthony Robbins. En dat doe ik door mijn inzichten te delen. Na twintig jaar groepslessen en privélessen, geef ik voornamelijk workshops, privélessen aan ondernemers, werknemers en bekende Nederlanders.

Elke situatie is er een op zich. Er zijn geen standaard reacties te definiëren op een onaangename situatie. Pesten op het werk, intimidatie op straat, huiselijk geweld om er maar een paar te noemen is niet te standaardiseren. Het is allemaal heel persoonlijk en zijn er vele variabelen tijdens zo’n onaangename situatie. De locatie, aantal mensen dat aanwezig is, hoe jij in je vel zit, de tijd (ochtend, middag of avond) en uiteraard niet geheel onbelangrijk de ‘tegenstander’. Als fysiek contact onontkoombaar is dan zullen in die luttele seconde vele aspecten naar voren komen. Je timing, afstand, snelheid, ritme, initiatief, je agressie en je keuze van aanval / verdediging.

Agressie is niet alleen het moment van fysiek contact.

Agressie is niet alleen het moment van fysiek contact. Laten we eens een goede definitie geven van agressie. Van agressie is er sprake als het gaat om voorvallen waarbij een persoon psychisch of fysiek wordt lastig gevallen, bedreigd of aangevallen. Dit kan verbaal door schelden, beledigen, bedreigen. Psychisch door lastig te vallen, onder druk te zetten of te intimideren. Fysiek, door te trappen, slaan, bijten, vastgrijpen en zelfs spugen.

We kunnen diverse oorzaken van agressie of gewelddadig gedrag beschrijven. In het kort zal een oorzaak als basis hebben o.a. materiële hebzucht, vermenging culturen, verveling, verkeersdrukte, opvoeding, geluidshinder. Wat de oorzaak ook is, we weten allemaal dat agressie voor ons persoonlijk een bedreiging is en direct zorgt voor stress. Hier kunnen we niets aan doen en is niet tegen te houden. De stress zorgt voor diverse veranderingen door de adrenaline die is aangemaakt. Het zal je manier van denken, je gedrag en je lichaam veranderen. Er wordt een onbewuste en dus automatische reactie ingezet. Echter is er maar één keuze uit de volgende drie reacties. Vechten (strijd aangaan), vluchten (vermijden) en bevriezen (niet weten wat te doen). Deze automatische reactie is een reactie die voort komen uit ons ‘overlevingsbrein’ (amandelkernen) en is niet makkelijk te beïnvloeden. Wel kunnen we deze reactie enigszins controleren door vaardigheden te leren om zo adequaat mogelijk met de situatie om te gaan als deze stress er is.

Wat gebeurd er in je lijf?

Wat gebeurd er precies in je lijf? Op de agressie en dus bedreiging genereert je lichaam stress. De amandelkernen (in je hersens) slaan alarm en de Hypothalamus scheidt hormoon (CRH) af. Dit CRH hormoon zet hypofyse aan tot afgifte van ACTH. ACTH zet op haar beurt de bijnieren aan tot de productie van adrenaline en nor-adrenaline (en cortisol en DHEA). Mooie termen allemaal, maar je merkt dit door versnelde hartslag, versnelde ademhaling, droge mond, zweten, gespannen spieren (trillen). Dit kan je allemaal opmerken, maar er gebeurd nog veel meer in je lijf dat je niet merkt. Wist je dat bij stress je bloeddruk stijgt, toename kracht hartspier, verwijding luchtpijp, verwijding pupil, lever geeft glycogeen (suikers) af en je spijsvertering stopt.

Nu we weten wat er met onszelf gebeurd tijdens agressie (=bedreiging =stress) is het ook goed om eens de vormen van agressie te bekijken. We kunnen drie vormen van agressie iets beter onder de loep nemen: Instrumentele agressie, frustratie agressie en agressie bij stoornissen.

Instrumentele agressie; deze agressie ontstaat uit een gevoel of emotie maar is een middel om een doel te bereiken. Kenmerken zoals intimidatie, dreigen, imponeren, zolang het doel niet bereikt is groeit de agressie, weloverwogen, bewust, gericht op de persoon en gecontroleerd. Tegen instrumentele agressie zijn er de volgende interventie mogelijkheden: luisteren en op niveau communiceren. Als iemand schreeuwt, spreek dan ook luider en duidelijk terug. Gedrag benoemen en met ik-boodschap de grens aangeven. Ruimte laten voor reactie en de ander voor een keus stellen. Handelen naar de grens die gesteld is.

Frustratie agressie: deze agressie komt voort uit een gevoel van boosheid, onmacht, teleurstelling of verdriet. Het is dus een uiting van frustratie. De kenmerken zijn voornamelijk het tonen van deze emoties dmv een rood hoofd, gebalde vuisten e.d. Controle verlies, de reactie is niet weloverwogen. Agressie richt zich vaak op de omgeving. De volgende interventies zijn mogelijk: actief luisteren en zeer rustig blijven. Begrip tonen door woorden samen te vatten. Vraag eventueel opheldering en meer uitleg. Laat weten wat je wel en niet kan doen. Naar een oplossing zoeken en tot een compromis komen.

Agressie bij stoornissen: deze agressie ontstaat uit symptomen van stoornissen. De realiteit kan door de cliënt anders worden waargenomen en daaruit kan een conflict ontstaan.

Punten van reactie op agressief gedrag

• Voorkom een machtstrijd maar wees niet onderdanig
• Toon betrokkenheid en respect
• Zorg voor de veiligheid van jezelf
• Geen agressie met agressie beantwoorden
• Neem de ander serieus
• Ga niet in discussie waardoor er meer agressie kan ontstaan
• Luisteren naar wat de ander te zeggen heeft en reageer daar op
• Onderscheid hoofd- en bijzaken
• Vraag om opheldering
• Wat de reden ook is van de agressie; er is altijd behoefte om gehoord en begrepen te worden
• Fouten eerlijk toegeven
• Aangeven wat je kunt doen en niet kunt doen om het probleem op te lossen

Techniek van gesprek

Bij jezelf

• Let op je eigen stemgebruik; niet mompelen of binnensmonds te praten. Hou je stemvolume op het juiste niveau
• Aarzel niet met je zinnen. Laat ze vloeiend zijn.
• Probeer afraffelen te voorkomen
• Gebruik eenvoudige zinnen en houd de zinnen kort
• Vermijd vaktermen

Bij de ander

• Maak oogcontact
• Begin bij het probleem, niet bij de oplossing
• Gebruik argumenten
• Doe zo nodig concessies
• Wees coöperatief / werk samen
• Als het lukt positief af te sluiten, dan vriendelijk woord en vervolg aanbieden

Houding

• Zorg voor fysieke veilige afstand
• Zorg voor een vluchtweg
• Sta stevig
• Maak oogcontact. Niet staren, af en toe blik afdwalen

Opvang, begeleiding, nazorg

Een onaangename situatie brengt altijd wat met zich mee. Het zijn ingrijpende gebeurtenissen en hebben effect op je eigen wezen. Agressie kan o.a. angst, verdriet en onzekerheid veroorzaken. Accepteer daarom dat je niet onkwetsbaar bent en dat je een schokkende ervaring hebt meegemaakt.

Praat er over met anderen.

Praat er over met anderen. Geef toe dat het een emotionele reactie bij je oproept. Zoek hulp om dit te verwerken. In welke mate dit ook is. Of je nu bent verzeild geraakt in je eerste vechtpartij op straat of al enige tijd huiselijk geweld ervaart. Zoek hulp. Elke onaangename situatie heeft zorg nodig om weer in balans te komen.

Meer weten? Of wil je reageren?  Mail me gerust.